Tag: lussekatter
Szafranowe bułeczki
Lussekatt, lussebulle, saffransbulle, lussekuse, julkuse, safranskuse, dyvelkatt – ukochane dziecko ma wiele imion, jak mówi szwedzkie przysłowie.
Każdy rejon w Szwecji różnie nazywa te szafranem pachnące bułeczki, tak jak i wymyśla również własne kształty tych bułeczek, a każda forma bułeczki też ma swoją nazwę. W różnych rejonach różnie nazywa się tę samą bułeczkę, jednak najpopularniejsza jej nazwa to julegris lub julgalt a najpopularniejszy kształt tych wypieków to ósemka. Dla mnie wszystkie są one i będą już zawsze lussekatter. Lubię je bardzo, choć musiałam się do nich dwa grudnie przyzwyczajać!
wykonanie, zdjęcie i opis własne
Według legendy, lussekatter narodziły się w XVII wieku w Niemczech, kiedy to diabeł w kocim przebraniu przychodził do niegrzecznych dzieci i dawał im baty, podczas, gdy Jezus dzielił między grzeczne dzieci bułeczki. A że diabeł boi się światła, dodawano do bułeczek nadającego im złotego koloru szafranu.
Przy okazji tego wpisu, doczytałam się gdzieś, dlaczego szafran jest najdroższą wagowo przyprawą na świecie. Do otrzymania jednego funta (1 kg to ok. 2,2 funty) przyprawy potrzeba 75.000 kwiatów lub 225 000 ręcznie zebranych znamion szafranu uprawowego! Pachnie delikatnie i specyficznie, a jego zapach nieodłącznie kojarzy mi się tutaj ze świętami.
W dawnej Szwecji nazywano te bułeczki diabelskie koty (dyvelkatter) lub koty Lucyfera (lussekatter). Jednak dzisiejsza Szwecja nazywa je lussebullar lub lussekatter i kojarzy je z obchodzonym 13 grudnia świętem Lucia. Etymolodzy twierdzą, że pojawiający się w nazwie bułeczki przedrostek lusse, pochodzi od słowa lux czyli światło.
Ja je uwielbiam, jadam cały grudzień, dlatego zdecydowałam się upiec sama całą górę złocistych lussebullar, według starego szwedzkiego przepisu. Tutaj dla ułatwienia wklejam przepis do wydrukowania: (DRUKUJ).
Przepis na ok. 30 bułeczek
175 g masła
5 dl pełnotłustego mleka
50 g świeżych drożdży (do ciasta)
pół łyżeczki soli
2 dl cukru
pół grama szafranu ( w przepisie jest gram, ale pół grama wystarczy)
1 jajko
1, 5 l mąki
rodzynki do przybrania
jedno roztrzepane jajko do „polakierowania”
Przygotowanie ciasta:
Do dużej misy rozkruszyłam drobno drożdże. W garnuszku podgrzałam mleko, rozpuszczając w nim masło, sól, cukier i szafran. (torebkę otworzyłam całą, bo na jej ściankach zostaje sporo tej drogiej cennej przyprawy). Mleko o temperaturze ciała wlałam do misy z drożdżami, potem długo mieszałam, by drożdże się rozpuściły. Dodałam mąkę i urabiałam maszynką do momentu, aż ciasto zaczęło ładnie odchodzić od ścianek naczynia. Dobrze wyrobione ciasto przykryłam ściereczką i odstawiłam w ciepłe miejsce na pół godziny.
Po tym czasie wyrośnięte ciasto ułożyłam na przyprószonej mąką stolnicy i odcinałam po niewielkim pasku formując je w różne kształty. Miałam przed sobą naszkicowane formy i kładłam te kształty bezpośrednio na wyłożonej papierem do pieczenia blasze, bo gotowe trudniej przenieść. Bułeczkom trzeba zostawić trochę miejsca wokół siebie, bo jeszcze urosną i szkoda, żeby się posklejały. Posmarowałam jajkiem i przybrałam bułki rodzynkami.
W tym czasie piekarnik nagrzewał się do 225 stopni. Do nagrzanego piekarnika na środkowej wysokości włożyłam pierwszą blachę i piekłam bułeczki około 8 – 9 minut. Te większe, kładłam na dolnej półce i piekłam 15 minut. Po wyjęciu przykryłam czystą ściereczką. Przykrycie takich gorących jeszcze bułeczek zatrzymuje w nich wilgoć i zapobiega wyschnięciu, są dłużej świeże po prostu.
Wyszły o niebo smaczniejsze niż te, które znam ze sklepu. A zrobienie ich nie było trudne, naprawdę. Było nawet inspirujące, bo zwijałam ich różne kształty. Cała zabawa w pieczenie lussebullar zajęła mi nieco ponad dwie godziny.
Dom wypełnił się cudownym zapachem słodkiego wypieku, ja dumna jak paw, że upiekłam bułeczki, a mąż zadowolony, że żona jednak jak chce, to potrafi piec!
A już teraz weekend, który spędzę na jarmarkach bożonarodzeniowych, w dwóch różnych miejscach. Mam nadzieję, że Wam też będzie się chciało wyjść z domu, dokądkolwiek, byle tylko odetchnąć innym powietrzem, odpocząć. Pamiętajcie o spacerach i o tym, by szukać dokoła powodów do uśmiechu, jest ich mnóstwo!
Życzę Wam radosnego i nieśpiesznego weekendu!
M
Lussekatter z pieca Kasi
Jak dobrze jest mieć przyjaciółkę, która nie tylko cieszy się lekturą mojego bloga ale również dba o to, bym nie zapomniała napisać o czymś ważnym. Moja droga przyjaciółka Kasia wspomniała, że muszę koniecznie napisać o Lussekatter, bo nie ma grudnia bez tych szafranowych bułeczek. Wspomniała również, że będzie piekła takie bułeczki ze swoim dzieckiem, więc ja, żałując, że nie mogę być razem z nimi zaproponowałam zrobienie reportażu z ich wspólnych chwil w kuchni. Powstał więc wpis, który potraktuję jak rodzynek w cieście, bo przyznać, trzeba, że jest wyśmienity!
Tak oto, dziś w grudniowy wieczór gościnnie na blogu – Kasia i jej Synek. Jej reportaż cytuję w całości, zdjęcia sa również jej dziełem.
Kiedy w Szwecji zapadają ciemności i ciężkie, popielate chmury płyną po niebie tak nisko, że można je prawie dotknąć czubkiem głowy, chowamy się w naszych przytulnych domach, żeby przeczekać, w świetle świec… aż do Gwiazdki. A my, łasuchy, zaczynamy piec!
Pierwszego grudnia suche liście i pomarszczone kasztany robią miejsce mikołajkom, gwiazdkom, czerwonym świecom i lampionom, o których czytaliśmy w poprzednim wpisie.
W moim domu pierwszego grudnia nie działają żadne lampki świąteczne, brakuje tycich zapasowych żaróweczek, wszystkie przedłużacze nagle gdzieś znikają a na parapetach brakuje miejsca na ozdoby.
Za to w kuchni panuje wielkie poruszenie. Czasem wałkuje się kupne ciasto na pierniki (kupne! A jakże, trzeba świadomie wybierać, na co poświęca się swój cenny czas i energię!) I powstają takie cuda:
Nie przez przypadek wybieram słowo cuda, ponieważ nigdy wcześniej, ani później nie spotkałam np. żyrafy z tak malowniczo rozjechanymi nóżkami. Ani w sprzedaży, ani na pięknych blogach kulinarnych, a już na pewno nie na konkursach wypieków piernikowych. Tutaj odbywają sie one co roku, np. w Centrum Architektury: http://pepparkakshustavling.se/ Być może przeczytamy o nich więcej niebawem.
Ale wracając do aromatycznego tematu wypieków adwentowych. W tym roku ze zwierzyńca mieliśmy w kuchni tylko koty! Szafranowe, żółciutkie Lussekatter.
Na prośbę Moniki uwieczniłam nasze prace na zdjęciach i zamieszczam je poniżej. W odwrotnej kolejności. A dlaczego nie?
Tak wyglądają szafranówki (mój Syn mówi: ósemki) gotowe do włażenia do piekarnika:
Brakuje już tylko rodzynkowych oczu!
Najpierw wąż, potem kot. Najpierw jedynka, potem ósemka!
“Mamo, ale poducha!”
Piękny, słoneczno-czerwonawy kolor szafranu roztartego z cukrem i rozpuszczonego w mleku i roztopionym maśle.
Gdy wsypaliśmy szafran (1 gram!!!) i odrobinę cukru do moździerza mój Synek powiedział ”flaga polska” a serce matki śpiewało!
Producenci drożdży już od tygodni życzą nam: God Jul – Wesołych Świąt.
A po co cały ten szum wokół tych (nie!) zwykłych drożdżówek z szafranem I rodzynkami?
Legenda z XVII wieku głosi, ze diabeł, w kocim przebraniu, bił małe, niegrzeczne dzieci (coś w rodzaju naszej rózgi pod choinka?), podczas kiedy mały Pan Jezusek rozdawał grzecznym dzieciom bułeczki. Żeby odstraszyć diabla, który cierpi jak wiadomo na światłowstręt, zaczęto do bułeczek dodawać szafranu, który nadawał im słonecznego koloru. Voilá!
Nazwę kojarzy się też oczywiście z Lucia, (która już za kila dni) lub nawet z Lucyferem. Aha! Obie nazwy pochodzą od łacińskiego lux, czyli….. światło! I koło się zamyka.
Teraz, człowiek ”oświecony” tą wiedza może sobie spokojnie przysiąść w zaciszu własnej kuchni i delektować się nietuzinkowym smakiem szafranu delikatnie osłodzonego rodzynka. Chętnie w świetle adwentowej świecy.
W naszym domu już nastala jasność.
Najnowsze komentarze